به نقل از «عصر ایران»

"سردار مریم بختیاری" که در دیوارنگاره ولیعصر حضور دارد کیست؟ (+تصاویر)

تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۸۴۰۵۹

عصر ایران - بی‌بی مریم بختیاری (زادهٔ ۱۲۵۳ منطقه بختیاری – درگذشته ۱۳۱۶ اصفهان) مشهور به سردار مریم بختیاری، نویسنده ایرانی و از زنان فعال در انقلاب مشروطه بود. 

خانوادۀ بی‌بی‌مریم از بانفوذترین خاندان‌های ایرانی در دوره قاجار به‌شمار می‌آمد. پدرش؛ حسین‌قلی‌خان ایلخانی (از خوانین ایل بختیاری) و برادران او؛ علیقلی خان سردار اسعد (از رهبران انقلاب مشروطه) و نجفقلی صمصام‌السلطنه (دو دوره رئیس‌الوزرای ایران) و نیز عموزادگان وی، از رجال شناخته‌شده دوران قاجار و پهلوی محسوب می‌شدند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او مادر علیمردان خان بختیاری بود. بی‌بی‌مریم از پیشگامان مطالبات حقوق زنان و از مدافعان ملّی سرزمین ایران در خلال جنگ جهانی اول به‌شمار می‌آمد. 

زندگی‌نامه

بی‌بی مریم بختیاری، دختر حسینقلی خان ایلخانی در سال ۱۲۵۳ در منطقه بختیاری زاده شد. او از زنان باسواد و روشنفکر عصر خود بود، که همزمان با وقوع انقلاب مشروطه، به طرفداری از حقوق زنان برخاست. وی فنون اردوکشی نظامی و لشکر داری را از پدر و برادرانش آموخت و آموزه‌ها را در زمان نبردهای انقلاب مشروطه؛ در فتح تهران و نیز فتح اصفهان، همچنین در جنگ جهانی اول به کار بست. وی از سرمایه مادی و معنوی خانواده خود برای تشکیل یک هنگ از سواران بختیاری، برای مبارزه با اشغال‌گران روس و انگلیس، در جنگ جهانی اول استفاده کرد. 

فتح تهران
 
بی‌بی مریم، یکی از مشوقان اصلی سردار اسعد بختیاری برای فتح تهران محسوب می‌شد. وی طی نامه‌ها و تلگراف‌های مختلف بین سران ایل بختیاری و سخنرانی‌های مهیج، افراد ایل را جهت مبارزه با استبداد صغیر در زمان محمدعلی‌شاه قاجار، آماده می‌کرد و همواره به عنوان یکی از شخصیت‌های ضداستعماری و استبدادی عصر قاجار مطرح بود. 
بی‌بی مریم بختیاری، پیش از فتح تهران، مخفیانه با عده‌ای سوار وارد تهران شد و در خانه پدری حسین ثقفی، منزل کرد. به مجرد حمله سواران بختیاری به فرماندهی علی‌قلی‌خان سردار اسعد، به تهران، پشت بام خانه را که مشرف به میدان بهارستان بود، سنگربندی کرد و با عده‌ای سوار بختیاری، از پشت سر با قزاق‌های طرفدار محمدعلی‌شاه، مشغول نبرد شد. در این رویداد، او شخصاً تفنگ به دست گرفت و با قزاقان جنگید. نقش او در فتح تهران، میزان محبوبیتش را در ایل بختیاری و مجاهدین مشروطه‌خواه، افزایش داد و طرفداران بسیاری یافت، به طوری که به لقب سرداری مفتخر شد. 

انقلاب مشروطه

منزل بی‌بی مریم، پناهگاه بسیاری از آزادی‌خواهان عصر مشروطه بود. به طوری که هنگام فتح اصفهان، توسط روس‌ها در جنگ جهانی اول، فن کاردف؛ کاردار سفارت آلمان، به خانه بی‌بی مریم بختیاری پناه برد و مدت ۳ ماه و نیم در پناه او بود. کاردف پس از شکست بختیاری‌ها از روس‌ها و کشته شدن ۵۸ نفر از سواران بختیاری، راهی کرمانشاه شد و از آنجا به برلن رفت. 

به پاس حمایت‌های بی‌بی مریم از کاردار سفارت آلمان در خلال جنگ جهانی اول، ویلهلم دوم (امپراتور آلمان) کمان تمثال میناکاری و الماس‌نشان و نیز صلیب آهنین، که در آن هنگام، مهم‌ترین نشان امپراتوری آلمان بود، را برای او ارسال کرد.

جریان مبارزات سردار مریم بختیاری با بریتانیایی‌ها در طی قرارداد ۱۹۱۹ و نیز کودتای ۱۲۹۹ همچنان ادامه یافت، به طوری که محمد مصدق، حاکم وقت فارس، در زمان کودتای ۱۲۹۹، پس از مخالفت و عزل از اصفهان، راهی منطقه بختیاری شد و مدت‌ها مهمان بی‌بی مریم بود. 

محمدابراهیم باستانی پاریزی؛ از مورخان معاصر، در خصوص بی‌بی مریم می‌نویسد:

    در این کوهستان زنی می‌زیسته که برابر ۱۰۰ مرد، در سرنوشت تاریخ معاصر ایران دخیل بوده‌است. منظورم بی‌بی مریم بختیاری است، که وقتی در جنگ بین‌الملل اول، ایرانیان وطن‌خواه ابتدا از اولتیماتوم روس و بعد از هجوم انگلیسی‌ها، ناچار به مهاجرت و آواره کوهستان شدند، این زنِ نامدار، همه آنان را پناه داد. 


روزنامه خاطرات

بی‌بی‌مریم زنی باسواد و روشنفکر بود و از معدود زنان زمان خویش بود، که حوادث عصر خویش را می‌نوشت. کتاب خاطرات بی‌بی‌مریم سال‌ها پس از درگذشتش، منتشر شد، که در آن دربارهٔ دوران کودکی و نوجوانی، شرح زندگی و حوادث سیاسی تا پایان دوره مشروطیت را نوشته‌است. خاطرات، به قلمی ساده و روان، از سال ۱۲۹۶ هجری شمسی ثبت شده‌است. 

بی‌بی‌مریم در ابتدای خاطراتش این طور نوشته‌است:

    به امید خداوند که امیدوارم فرصت بدهد به بنده که یک زن ایرانی و از ایل بختیاری می‌باشم، روزنامه خاطرات خود را ساده و مختصر بنویسم. به تاریخ ماه شعبان المبارک ۱۳۳۶ هجری قمری. 

خانواده ایلخانی

پدر بی‌بی‌مریم، حسینقلی خان ایلخانی بود، که در زمان حیات، به مدت ۳۰ سال حاکم بلامنازع ایل بختیاری بشمار می‌آمد. بی‌بی‌مریم دارای ۶ برادر و ۱۱ خواهر، از همسران متعدد پدرش بود. برادران وی که هر کدام به نحوی در تاریخ معاصر ایران نقش آفرین بودند عبارتند از: اسفندیار خان، نجفقلی صمصام‌السلطنه، امیرقلی‌خان، علیقلی خان سردار اسعد، خسروخان سردار ظفر و یوسف خان امیر مجاهد.

خانواده بی‌بی‌مریم که به خاندان ایلخانی شهرت داشتند، در اواخر دوره قاجار سمت‌های گوناگونی را در مقاطع مختلف برعهده داشتند. پس از انقلاب مشروطه، برادران و عموزادگان او در مناصبی چون وزارت، نمایندگی مجلس شورای ملی و رئیس‌الوزرایی (نجفقلی صمصام‌السلطنه برادر بزرگتر او) حضوری فعال داشتند. بسیاری از رجال سیاسی و نویسندگان آزادی‌خواه ایرانی همچون علی‌اکبر دهخدا، ملک الشعرای بهار و وحید دستگردی با خانواده بی‌بی مریم و نیز با خود او، ارتباط و معاشرت داشتند.

 در دوره پهلوی اول و دوم نیز نسل‌های بعدی خاندان ایلخانی در محیط سیاسی و اجتماعی حضوری فعال داشتند، که می‌توان به افرادی چون: جعفرقلی خان بختیاری، ثریا اسفندیاری، تیمور بختیار و شاپور بختیار، اشاره کرد.

درگذشت

سردار مریم بختیاری، در سال ۱۳۱۶ خورشیدی، ۳ سال پس از اعدام فرزند ارشدش؛ علی‌مردان خان در شهر اصفهان در گذشت.  او در تکیه میرفندرسکی تخت فولاد، در اصفهان به خاک سپرده شد.

منبع: ویکی پدیا

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: سردار مریم بختیاری بی بی مریم بختیاری انقلاب مشروطه جنگ جهانی اول ایل بختیاری سردار اسعد فتح تهران خان سردار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۸۴۰۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وجود ۳۰ محصول صادرات محور در چهارمحال و بختیاری

فضل‌الله رحمتی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: سال گذشته چهارمحال و بختیاری با هدف شناخت مقاصد صادراتی، معرفی گروه‌های کالایی، تنوع بخشی به بازارهای صادراتی در پنجمین نمایشگاه ایران اکسپو حضور یافت و نتیجه این حضور جهش صادراتی در استان بود.

وی با اشاره به حضور چهارمحال و بختیاری در ششمین نمایشگاه "ایران اکسپو" افزود: تلاش می‌شود در این دوره از نمایشگاه که با حضور ۲ هزار شرکت تجاری برگزاری می‌شود مشتریان و هدف‌های جدید صادراتی برای محصولات این استان شناسایی شود.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری با اشاره به حضور ۴۱ شرکت تولیدی در استان و تولیدکنندگان محصولات صادراتی که موفق به گرفتن استانداردهای جهانی در ۶ گروه کالایی شده‌اند، ادامه داد: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده میز توانمندی‌های صادراتی در غرفه زنجیره ارزش استان در اختیار گرفته شده تا بتوان از این طریق توانمندی صادراتی استان را به بازرگانان و شرکت کنندگان حاضر در این نمایشگاه از ۸۰ کشور دنیا ارائه کرد.

رحمتی عنوان کرد: ۶ واحد و شرکت تولیدی برای حضور در نمایشگاه "ایران اکسپو" به صورت مستقیم دارای غرفه‌های مجزا هستند.

وی خاطرنشان کرد: افزون بر این ۲۰ محصولی که امکان افزایش تولید در صورت وجود بازار صادراتی دارند انتخاب شده که در غرفه ارائه توانمندی‌های صادراتی به صورت مستقیم با ۲ هزار نفری که از ۸۰ کشور دنیا در این نمایشگاه حضور دارند وارد مذاکره می‌شویم.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: حضور در نمایشگاه ایران اکسپو موجب معرفی محصولات استان، ایجاد مشتری‌های جدید، افزایش مقاصد صادراتی و تنوع بخشی به گروه‌های کالایی می‌شود.

رحمتی با بیان اینکه نمایشگاه ایران اکسپو در ۲ بخش حاکمیتی و خصوصی برگزار می‌شود بیان کرد: در بخش حاکمیتی در سالن ۴۱ همه استان‌ها دارای غرفه هستند و هر غرفه دارای سه بخش شامل زنجیره‌های ارزش استان، فرصت‌های سرمایه گذاری و ظرفیت‌های صادراتی است که اداره‌کل صمت چهارمحال و بختیاری مسؤولیت جایگاه فرصت‌های سرمایه‌گذاری را برعهده دارد.

وی تاکید کرد: استان چهارمحال و بختیاری ۳۰ محصول صادرات‌محور دارد که می‌تواند آن را به سرمایه‌گذاران عرضه کند.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری گفت: هرچند این استان در گذشته به عنوان یک استان صنعتی و صادرات محور شناخته نمی‌شد اما امروز به واسطه تحولات و تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و صادراتی دارای حدود ۳۰ محصول صادرات محور است.

رحمتی با اشاره به رشد ۲۵ درصدی تولید لوازم خانگی در چهارمحال و بختیاری افزود: خوراک آبزیان، شیرخشک، اسکیم، پودر بستنی، چربی‌های گیاهی، کاشی، سرامیک، لوله موکت، کفپوش از نمد، سیمان، کیلنکر، سنگ ساختمانی، چینی بهداشتی، ورق گالوانیزه، کابل شبکه، سیلندر گاز، محصولات فولادی و ادوات کشاورزی از جمله محصولات صادراتی چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود.

وی یکی از مشکلات چهارمحال و بختیاری را نبود خط ریلی عنوان کرد و اظهار داشت: با توجه به فاصله جغرافیایی این استان با مرزهای کشور و بالا بودن هزینه حمل و نقل امید می‌رود با همت مسؤولان این زیرساخت مهم و اساسی در بخش اقتصادی در استان فراهم شود.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری یکی دیگر از مشکلات این استان را فعال نبودن منطقه ویَژه اقتصادی عنوان کرد و گفت: فعالیت منطقه ویژه اقتصادی کمک مهمی به صادرات محصولات استان می‌کند.

کد خبر 6089730